Ազգային համաժողովի հակիրճ հաշվետվություն
«Ո՞վ է հոգում» Համաճարակների և կոնֆլիկտների ժամանակ հոգեկան առողջության և հոգեսոցիալական աջակցության վերաբերյալ գիտելիքների և համագործակցության:
2024 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Երևանի Անի Գրանդ հյուրանոցում անցկացվեց «Ով է հոգում» Համաճարակի և կոնֆլիկտների ժամանակ խնամողներին հոգեկան առողջության և հոգեսոցիալական աջակցության վերաբերյալ գիտելիքների և գործընկերության բարձրացման վերաբերյալ ազգային կոնֆերանսը։
Համաժողովը հյուրընկալել էր ընդհանուր առմամբ 28 մասնակիցների, այդ թվում՝ ՀԿԽԸ MHPSS բաժնի անդամներ. Mission Armenia, Caritas, SOS գյուղեր, Médecins du Monde MDM, ԿԽՄԿ, Երևանի Պետական Մանկավարժական Համալսարան, Մանկական զարգացման հիմնադրամ ՀԿ, Արմավիրի զարգացման ՀԿ, Հույսի Մեծամոր ՀԿ, ԵՊՀ Ուսանողների խորհուրդը, Ներքին գործերի նախարարության փրկարարական թիմի ներկայացուցիչներ, ՀԿԽԸ-ի շտաբի տարածաշրջանային MHPSS և Աղետների կառավարման թիմի անդամներ.
ՀԿԽԸ MHPSS բաժնի ղեկավար տիկին Արմիդա Զախարյանը նախաձեռնել է համաժողովը` ողջունելով հյուրերին և առաջարկելով ներածական գործունեություն: Այնուհետև Կարմիր Խաչի և Կարմիր մահիկի ընկերությունների միջազգային ֆեդերացիայի Հարավային Կովկասի պատվիրակության ղեկավար պարոն Դավրոն Մուխամադիևը ողջունեց մասնակիցներին և երախտագիտություն հայտնեց MHPSS նախաձեռնությունների համար և ընդգծեց IFRC-ի և ՀԿԽԸ-ի ռազմավարական համադրումը հոգեկան առողջության և հոգեբանական աջակցության առաջխաղացման գործում: Այնուհետև նա հանդիսատեսի հետ կիսվեց իր փորձով, թե ինչպես են նրանք կառավարում արտակարգ իրավիճակները, ինչպիսիք եին Լեռնային Ղարաբաղում զինված դիմակայության կամ Ալավերդիի ջրհեղեղի ժամանակ։
Նշվեց, որ նմանատիպ գործունեությունը տարածված է ծրագրավորող ընկերությունների շրջանում, և առաջարկ է արվել հյուրընկալել ուկրաինացի MHPSS մասնագետներին՝ հայ գործընկերների հետ կիսվելու իրենց անձնական փորձով։ Բացի այդ, առաջարկվեց ուսանողներին ուսուցողական դասընթացներում ներգրավելու գաղափարը՝ օգնելու ապագա մասնագետների պատրաստմանը և բուհերի և կազմակերպությունների միջև ավելի ամուր հարաբերությունների ամրապնդմանը: Քննարկումը նաև ընդգծեց նման համաժողովների նշանակությունը և հանդես եկավ դրանց շարունակական նախաձեռնությամբ: Ներկայացվեց հաջորդ միջոցառման համար առաջարկվող թեման՝ «Հոգեբանական վերականգնման արագ մեթոդներ»:
Médecins du Monde-ի (MDM) «Օգնիր օգնականներին» նախաձեռնությունն ընդգծում է առաջնագծում աշխատողներին հոգեսոցիալական աջակցություն (PSS) տրամադրելու կարևոր դերը: Հայաստանի Ներքին գործերի նախարարության փրկարարական ջոկատի ներկայացուցիչներն ընդգծել են նման ցանցերում համագործակցության կարևորությունը։ Նրանք ընդգծեցին, թե ինչպես են նմանատիպ նախաձեռնություններում ներգրավված կազմակերպությունների հետ համագործակցությունը արժեքավոր հնարավորություններ ստեղծում ոլորտի այլ մասնագետների հետ փորձի և փորձի փոխանակման համար:
Բոլոր մասնակիցները տպավորված էին հոգեբանների, սոցիալական աշխատողների, ինչպես նաև աղետների կառավարման և առաջին բուժօգնության աշխատակիցների կողմից հնչող ձայներով: Կոնֆերանսի էֆեկտը նման էր թերապևտիկ աջակցության «Պատմություններն այնքան իրական են, ճշմարիտ և տպավորիչ», - ընդգծեցին մասնակիցները: Չնայած նախագիծը մոտենում է ավարտին, մասնակիցները ցանկանում էին հաջորդ տարում մշակել ևս մեկը Հայաստանում MHPSS-ի կայունության և այլ դերակատարների հետ հարաբերությունները զարգացնելու համար:
Մասնակիցներն իրենց երախտագիտությունը հայտնեցին համաժողովի կազմակերպիչներին և հույս հայտնեցին, որ նրանք հնարավորություն կունենան ևս մեկ անգամ համախմբվել՝ կիսվելու մարտահրավերներին դիմակայելու իրենց քաղած դասերով և փորձով:
Ծրագրի ձեռքբերումները, մարտահրավերները և լավագույն փորձը ներկայացրեցին ծրագրի շրջանակներում ձեռք բերված առաջընթացի ընդհանուր պատկերը: Բանախոսները ընդգծեցին առանցքային իրադարձությունները, անդրադարձան հանդիպող խոչընդոտներին և կիսվեցին արդյունավետ ռազմավարություններով, որոնք իրականացվել են համաճարակների և հակամարտությունների ժամանակ օգնականներին աջակցելու համար:
Ճաշի ընդմիջումից հետո կեսօրին վերսկսվեց "Voices From the Field"-ի նիստը, որը նվիրված էր ճակատային գծի մասնակիցների պատմություններին: Հոգեբանները, սոցիալական աշխատողները և աղետների կառավարման մասնագետները կիսվել են իրենց փորձից սրտանց պատմություններով՝ առաջարկելով իրենց աշխատանքի իրականությունը և հոգեսոցիալական աջակցության ազդեցությունը:
Այնուհետև համաժողովը կենտրոնացավ գործընկերների պանելային քննարկման վրա, որը վերնագրված էր «Ճանապարհային քարտեզ. որտեղ ենք մենք հիմա և ինչ է հաջորդը:
Այս ինտերակտիվ հատվածը մասնակիցներին թույլ տվեց համագործակցել, քննարկել ապագա նախաձեռնությունները և ստեղծել MHPSS-ի ջանքերը պահպանելու և ընդլայնելու տեսլականը:
Սուրճի ընդմիջումից հետո ներկաները մասնակցեցին հետաքրքրաշարժ հարց ու պատասխանի նիստին, որը հարթակ էր տրամադրում օրվա ընթացքում արծարծված թեմաների վերաբերյալ խորը քննարկումների և պարզաբանումների համար:
Միջոցառման մասնակիցները ընդգծեցին հոգեբանների, սոցիալական աշխատողների և աղետների կառավարման թիմերի կողմից ներկայացված առաջնագծի ընդհանուր փորձի թերապևտիկ բնույթը:
• ավարտվեց Փակման արարողությամբ, որտեղ մասնակիցները երախտագիտություն հայտնեցին կապվելու, սովորելու և համագործակցելու հնարավորության համար: Այնուհետև տեղի ունեցան հարցազրույցներ MHPSS ցանցի ընտրված գործընկերների հետ՝ առաջարկելով լրացուցիչ պատկերացումներ նրանց փորձի և ներդրումների վերաբերյալ:
